Аляксандр Лукашэнка актуалізаваў задачы перад органамі ўлады

Прэзідэнт Беларусі Аляксандр Лукашэнка сабраў у шырокім складзе нараду па пытаннях цэнаўтварэння, каб пракантраляваць, як выконваюцца ранейшыя даручэнні ў гэтай сферы, і намеціць наступныя крокі.

«Тэма нашай размовы складаная. І з-за гэтай складанасці і іншых прычын вельмі непрыемная. Я добра ведаю са сваёй практыкі, як і многія прысутныя на гэтай нарадзе, што такое заработная плата, цэны. Для нашага народа, для ўсіх нас гэта важнае пытанне, таму што кожны дзень з раніцы да вечара мы, сутыкаючыся з гэтымі праблемамі, зразумела, гэтым жывём, - сказаў Прэзідэнт. - Але тым не менш рашэнне было прынята. Мы дамаўляліся, што праз некаторы час збяромся і паглядзім, як урад і ўсё кіраўніцтва краіны выконвае даручэнне Прэзідэнта. Нехта павінен быў устанавіць сістэму кантролю за цэнаўтварэннем, а таксама і кантролю за інфляцыяй унутры краіны. Нехта павінен быў вельмі строга пракантраляваць вырашэнне гэтага пытання. Таму ўсе маюць дачыненне да вырашэння гэтай праблемы».

Аляксандр Лукашэнка звярнуў увагу на факты і прывёў канкрэтныя прыклады, каб «у розумах у некаторых эканамістаў не блукалі розныя вельмі зручныя шалёныя думкі».

«Усе мы прывыклі да таго, што «дэмакратыя і свабодны рынак выратуюць свет». Адкуль гэта прыйшло пасля доўгага перыяду дэкларатыўных цэн у Савецкім Саюзе і рэгулявання ўсіх і ўсяго. Адкуль гэта прыйшло? Рытарычнае пытанне. Амерыканцы, Захад нас заўсёды да гэтага штурхалі: дэмакратыя, дэмакратыя, правы чалавека! Чытай: «Што хачу, тое і варачу ў краіне, што хачу, тое гавару. А потым 2020-ы год, памятаеце… Вось і ўся дэмакратыя», - сказаў кіраўнік дзяржавы.

У сувязі з гэтым Прэзідэнт прывёў яшчэ адну паралель: «Злучаныя Штаты Амерыкі нас папракалі ў тым, што выбары няправільна правялі. Там таксама прычынай непарадкаў і сутыкненняў сталі вынікі выбараў. Чым скончыліся? Стралянінай. Я заўсёды прыводжу гэты прыклад красамоўны - застрэлілі дзяўчыну, якая тры ці чатыры вайны прайшла, абараняючы інтарэсы ЗША. Ніхто не палічыўся ні з чым. Ніякія правы, ніякая дэмакратыя. Пры гэтым я не асуджаю тых абаронцаў вышэйшага органа ўлады, таго будынка, на які рабіўся напад. Я не асуджаю, гэта іх праблемы. Але за што ж нас тады асуджалі».

Яшчэ адзін прыклад, яшчэ больш важны для рыначнікаў - санкцыі, якія Захад наклаў на Расійскую Федэрацыю, а заадно і на Беларусь, каб расіяне цераз яе не змаглі абысці гэтыя санкцыі. «Чаму быў устаноўлены нейкі паталок цэн на галоўны тавар Расійскай Федэрацыі? І не толькі на гэты. Я маю на ўвазе нафту, а затым і нафтапрадукты. Чаму Захад і ЗША пачалі рэгуляваць цэны на нафту і нафтапрадукты? Рыначная ж у свеце эканоміка», - паставіў пытанне кіраўнік дзяржавы.

Аб неабходнасці жыць сваім розумам і ў інтарэсах краіны

«Я гэта вам нагадваю і гавару, каб вы разумелі, што мы павінны жыць уласным розумам у сваёй краіне і рабіць усё так, як выгадна нашаму народу. Калі мы бачым неабгрунтаваны рост цэн і што багацеі, якія ўчора з'явіліся толькі невядома адкуль, стварыўшы свае сеткі у гандлі і гэтак далей, пачалі набіваць кішэні, калі заработная плата ў (радавых работнікаў. - Заўвага БЕЛТА) кампаніі 500 долараў, а ў іх у 46 або 60 разоў большая. Гэта што, нармальна?» - адзначыў беларускі лідар.

«Хачу, каб вы разумелі, што маё патрабаванне застаецца нязменным. Гэтым самым - двума прыкладамі, а іх вялікая колькасць, - я вам даказаў, што ніякай дэмакратыі ў іх няма, ніякіх правоў чалавека, ніякага свабоднага рынку і свабоднага цэнаўтварэння. Яны дзейнічаюць выключна ва ўласных інтарэсах. Ну дык давайце і мы, наколькі гэта магчыма, будзем захоўваць свае інтарэсы - нашага народа. У сацыяльнай дзяржаве, дзе ўсё для народа», - падкрэсліў Аляксандр Лукашэнка.

Аб задачы рэгулявання цэн

Аляксандр Лукашэнка нагадаў, што жорсткая задача па выпрацоўцы мер рэгулявання цэн у няпростых эканамічных умовах была пастаўлена перад урадам чатыры месяцы таму. «Гэта вельмі цяжкая работа пасля доўгіх гадоў рыначнай распушчанасці. Я разумею, што стрымаць цэны, калі ў іх нестабільнасці зацікаўлены мільёны людзей (як у Беларусі, так і за яе межамі. - Заўвага БЕЛТА), вельмі няпроста. Але ўлады ў нас дастаткова. Перавагі нашай улады мы якраз павінны выкарыстоўваць. Часткова гэта, напэўна, адбылося. Таму вырашыць гэту задачу без сур'ёзнай работы з усім вытворчым і гандлёвым ланцужком было б немагчыма», - адзначыў кіраўнік дзяржавы.

Каб стрымаць інфляцыю, спачатку была падпісана Дырэктыва нумар 10, а з сярэдзіны кастрычніка ўступіла ў сілу пастанова Саўміна нумар 713 «Аб сістэме рэгулявання цэн».

Аляксандр Лукашэнка канстатаваў, што ў шэрагу выпадкаў цэны нават панізіліся, хаця гэта і не было мэтай. Але пасля іх лютаўскага ўсплёску ў мінулым годзе гэта нармальна, і рэнтабельнасць арганізацый усё роўна засталася на высокім узроўні. «Некаторыя мне тут пішуць: «Зніжэнне цэн». Мы не ставілі перад сабой такой задачы. Размова ішла аб рэгуляванні цэн. Хоць з перапуду некаторыя, убачыўшы вялікі слой тлушчу, панізілі гэтыя цэны. Нічога страшнага», - сказаў ён.

Аб выніках работы і актуальных задачах

«Сістэму рэгулявання (скажам адкрыта - стрымлівання цэн) распрацоўвалі ўсёй грамадой: парламент, урад, Камітэт дзяржаўнага кантролю, прафсаюзы, мясцовыя органы ўлады, кантралюючыя, праваахоўныя органы. Перада мной вынікі маніторынгу. Як сцвярджае статыстыка, нам удалося істотна запаволіць інфляцыйныя працэсы ў краіне. У IV квартале пасля рашучых дзеянняў у 2022 годзе зафіксавана дэфляцыя амаль 2 працэнты. Гэта значыць, адбыўся адкат цэн», - канстатаваў Аляксандр Лукашэнка.

«Калі збіраліся мінулы раз, урад прагназаваў гадавую інфляцыю прыкладна 20 працэнтаў. Гэта страшная інфляцыя была б. Але з улікам прынятых мер яе ўдалося знізіць хаця б да 12-13 працэнтаў па выніках (2022 года. - Заўвага БЕЛТА)», - сказаў беларускі лідар.

Ёсць тавары, якія патаннелі, адзначыў Прэзідэнт. І іх спіс значны. Гэта ў тым ліку грэчка, рыс, макаронныя вырабы, алей, чай, натуральная кава, парфумерыя і касметыка, тэлевізары і гэтак далей.

«Тым не менш на фоне барацьбы з павышэннем цэн ад 1 працэнта да 4 працэнтаў сталі даражэйшыя тавары штодзённага попыту. Гэта малако, кефір, тварог, іншая малочная прадукцыя, масла, мяса, яйкі і нават дзіцячае харчаванне. Усё гэта сведчыць аб тым, што новая сістэма рэгулявання патрабуе далейшага ўдасканалення і, як ва ўрадзе кажуць, данастройкі», - звярнуў увагу кіраўнік дзяржавы.

Прэзідэнт заявіў, што сабраў шырокі склад удзельнікаў нарады, каб намеціць наступныя крокі па стрымліванні цэн і выхадзе на пастаўленую задачу - інфляцыя не большая за 7-8 працэнтаў за бягучы год. «Гэта амаль у два разы ніжэй, чым у мінулым годзе», - адзначыў ён.

Аляксандр Лукашэнка таксама звярнуў увагу на некаторыя недахопы работы адказных за цэны, што бачна на гэтым этапе.

Аб праблемных пытаннях, якія застаюцца

Па-першае, рознічныя цэны зніжаюцца пераважна за кошт гандлёвага звяна, у той час як індэкс цэн вытворцаў прадаўжае расці. «У гэтым трэба сур'ёзна разабрацца. Так, гэты паказчык з верасня па снежань у мінулым годзе ў прамысловасці склаў 100,7 працэнта, у сельскай гаспадарцы - 103,6 працэнта. Гэта значыць, сельгаспрадукцыя падаражэла ў чацвёртым квартале амаль на 4 працэнты, прамысловыя тавары - на 1 працэнт», - адзначыў беларускі лідар.

Па-другое, арганізацыі гандлю па-ранейшаму дапускаюць парушэнні заканадаўства ў галіне цэнаўтварэння. «І гэта на фоне праверак, па выніках якіх больш як 100 суб'ектаў гандлю і службовых асоб прыцягнуты да адказнасці і па фактах неабгрунтаванага павышэння цэн узбуджана пяць дзясяткаў крымінальных спраў. Складваецца ўражанне, што Міністэрства антыманапольнага рэгулявання і гандлю адышло ад сваёй непасрэднай работы, асабліва ў рэгіёнах. Праз коску я павінен назваць і дэпутатаў, і кантралёраў. Адно міністэрства з гэтым не справіцца. Гэта задача ўсяго ўрада. Я губернатараў нездарма запрасіў і тады, і цяпер. Без вас мы наогул не вырашым гэту праблему. Таму што сфера гандлю ўся ў вас», - падкрэсліў кіраўнік дзяржавы.

Па-трэцяе, зніжаецца рознічны тавараабарот (па выніках 2022 года ён склаў 96,3 працэнта да ўзроўню 2021 года). «Нам удалося не дапусціць пустых паліц і вярнуць разнастайнасць асартыменту за кошт прыходу на беларускі рынак новых пастаўшчыкоў, у асноўным з дружалюбных нам Расіі і Турцыі. Але гэта не падстава супакойвацца. Цэны на імпартныя тавары павінны быць па кішэні нашым грамадзянам, асабліва калі нешта мы не вырабляем самі, - падкрэсліў беларускі лідар. - Імпарт таксама павінен быць пад вельмі жорсткім кантролем. Паколькі ён паваліць увесь унутраны ваш рынак».

Прэзідэнт таксама пацікавіўся, як выконваецца яго даручэнне аб навядзенні парадку з узроўнем заработнай платы кіраўнікоў і ўладальнікаў буйных гандлёвых сетак. Звяртаючыся да прадстаўнікоў СМІ, кіраўнік дзяржавы сказаў: «Вы, калі ласка, Камітэт дзяржкантролю і ўрад узварухніце так, каб яны вам назвалі ўсе факты, дзе ў 30-40 разоў «вялікія» дзеячы, кіраўнікі атрымліваюць зарплату вышэйшую, чым звычайны прадавец і іншыя. А потым бегаюць па сетках і крычаць: «Ах, Прэзідэнт задушыў!» Бунт узнімаюць. Хочуць гэтых няшчасных прыпадняць і зноў учыніць нейкую бучу. Але вопыт у мяне ёсць, як з гэтай бучай разбірацца. І будуць разборкі вельмі жорсткія. Таму да людзей - прадаўцоў - трэба давесці: вось 800 або 1 тыс. рублёў ваша зарплата, а вось 50-60 тыс. зарплата у гэтых так званых уладальнікаў».

Па-чацвёртае, па-ранейшаму застаюцца пытанні па трактаванні і практыцы прымянення асобных норм пастановы нумар 713.

Яшчэ адна праблема - узніклі няроўныя ўмовы для айчынных вытворцаў і імпарцёраў, што садзейнічае рэалізацыі пераважна замежнай прадукцыі. «Імпарцёры маюць магчымасць фарміраваць выгадную для сябе цану за межамі краіны і атрымліваюць вялікі прыбытак. Паслухаем, наколькі гэта справядліва, і ці бачаць гэта ва ўрадзе, - сказаў Аляксандр Лукашэнка. - Я цудоўна разумею, што любая сістэма мер рэгулявання - гэта жывы арганізм, які мяняецца з улікам унутраных і знешніх фактараў. Гэта значыць, не ўсё залежыць ад нас у краіне. Але я і не стаўлю такой задачы, каб мы ўвесь свет рэгулявалі. Мая задача, і ваша ў тым ліку, - кантроль за працэсамі, якія адбываюцца ў межах нашай Беларусі. Часам пазітыўныя змяненні дапушчальна паскорыць, што называецца, уручную. Вось гэтым мы сёння і зоймемся».

Пачынаючы нараду, Прэзідэнт падкрэсліў, што адкрыты для канструктыўных прапаноў і гатовы прымаць неабходныя для людзей рашэнні. «Праблема павінна вырашацца. І людзі не павінны скоса глядзець на тую ўладу, якую яны сфарміравалі. Галоўнае маё патрабаванне вы ведаеце - забеспячэнне шырокага асартыменту тавараў па справядлівых цэнах і недапушчэнне дэфіцыту. Гэта патрабаванне датычыцца ўсіх», - сказаў ён.

БЕЛТА