Праслаўленае сельгаспрадпрыемства трэці раз занесена на Рэспубліканскую дошку

Краіна і «Радзіма» адзіныя

Ёсць у нас цудоўная традыцыя. Штогод напярэдадні вясновага Свята працы за дасягненне высокіх вынікаў у сацыяльна-эканамічным развіцці на Рэспубліканскую дошку Гонару ўказам Прэзідэнта заносяцца пераможцы спаборніцтва. У спісе цяперашніх лідэраў - Бялыніцкі СВК «Калгас «Радзіма». Прадпрыемства ўжо ў трэці раз адзначаецца на такім высокім узроўні - у 2020, 2022 годзе і цяпер. Не толькі за вытворчыя паказчыкі - яшчэ і за мадэль гаспадарання, выбудаваную за 40 гадоў Аляксандрам Лапацентавым і якая працягваецца яго калектывам. Напрацаваны капітал тут інвестуюць ва ўласнае развіццё, а таксама ў каманду: даплаты атрымліваюць не толькі за кваліфікацыю і класнасць, моладзь - за маладосць і сілы, якія працуюць пенсіянеры - за вопыт і заслугі.

Вырасціць ураджай і змену

У мінулым годзе каманда гаспадаркі паказала выдатны вынік. За кошт павелічэння прадукцыі завяршыла сельгассезон рэнтабельна. Выручка вырасла на 5,6 мільёна рублёў, а прыбытак - на 1,6 мільёна. У першую чаргу за кошт павелічэння продажу малака. Паказальная лічба: у 2023-м гаспадарка рэалізавала 21,1 тысячы тон малака. Плюс да ўзроўню мінулага года склаў больш за 4 тысячы тон. Павышаць прадуктыўнасць, не нарошчваючы пагалоўя, - задача няпростая, але выканальная.

Такога ж прынцыпу прытрымліваюцца і пры вытворчасці раслінаводчай прадукцыі. Прааналізаваўшы, як атрымаць дадатковую аддачу, прынялі рашэнне на карысць стабільна перспектыўных культур. Напрыклад, па рапсе, які займае ў гаспадарцы 1,5 тысячы гектараў, у 2023-м падвоілі вынік - 5,1 тысячы тон супраць 2,5 годам раней. Плошчы пры гэтым засталіся практычна тымі ж. Такі скок у вале - таксама толькі дзякуючы ўраджайнасці. Стратэгія «Радзімы» - максімальная стаўка на азімыя збожжавыя. Вясной важна аператыўна дасеяць частку яравых і накіраваць усе сілы і сродкі на нарыхтоўку кармоў, заўважае галоўны аграном гаспадаркі Дзмітрый Судзенка:

— Раннія ярыны ўжо адсеялі, зараз прыступілі да сяўбы травы, падступаемся і да кукурузы. Будзем пачынаць трэці падкорм азімага рапсу, мерапрыемствы па абароне раслін. Гэта бягучыя справы, якія карэктуюцца ў ручным рэжыме: з улікам надвор'я плануем свае маршруты рухаў - і за працу.

Дзмітрый у камандзе «Радзімы» чацвёрты год. Выпускнік аграфака БДСГА пасля службы ў войску прыйшоў у гаспадарку аграномам па абароне раслін. Малады спецыяліст пераймаў веды ў вопытнага спецыяліста - намесніка старшыні па раслінаводстве Барыса Сафонава. Барыс Леанідавіч амаль два дзясяткі гадоў працаваў у гаспадарцы. На заслужаны адпачынак у 2023 годзе пайшоў прыгожа: сабраў агульны ўраджай, усё да апошняга зярнятка. А яшчэ пакінуў пасля сябе годную змену - падрыхтаванага Дзіму.

Барыс Сафонаў застаў розныя этапы развіцця калгаса. Самы яркі, як успамінае, тэхнічная «рэвалюцыя»:

- Мне пашанцавала: калі прыйшоў у гаспадарку, а гэта быў 2006 год, якраз пачалося ўзмоцненае абнаўленне тэхнікі - сталі закупляць магутныя энерганасычаныя трактары, сучасныя сеялкі. У 2014 годзе да нас далучылі гаспадарку, калгас павялічыўся на 1,5 тысячы гектараў. «Радзіма» разрасталася, таму патрэбна была моц. Гэта прадуманы крок Аляксандра Міхайлавіча Лапацентава. Ён заўсёды казаў: адзін нічога не вырашаю. І сапраўды, усе працы, якія выконвалі, абмяркоўвалі камандай. Прыходзіць сезон, у канцы лютага садзімся - інжынеры, аграномы, спецыялісты - і размяркоўваем тэхніку, віды работ. Прыйшла пасяўная, зноў садзімся і распісваем план па кармах, прадумваем плошчы - дзе сянаж, дзе сена. І так па ўсіх пытаннях. Лапацентаў умеў слухаць і чуў кожнага, а потым разам мы прымалі рашэнне.

Выбралі адзіна правільны шлях

«Магчыма, кімсці зверху наканавана, што пачаў са стварэння калектыву». Гэтую думку агучваў Аляксандр Лапацентаў у інтэрв'ю «Сельскай газете» ў 2020 годзе, успамінаючы сябе 25-гадовым, калі толькі стаў ля руля калгаса. Гэта ў яго атрымалася. Сённяшні калектыў, а гэта больш за 400 чалавек, такі ж моцны. Вышэйшы знак павагі да кадраў - медаль «Заслужаны работнік СВК «Калгас «Радзіма». Такое званне адзінкавае - яго носяць усяго адзінаццаць чалавек. Хтосьці ўжо на пенсіі, чацвёра працуюць у калгасе: трактарысты-машыністы Мікалай Дарэчкін, Юрый Петушкоў, Аляксандр Кузьмянкоў і галоўны бухгалтар Людміла Малашчанка.

Старшыня наглядальнай рады калгасу Мікалай Іосіфавіч Капелюш, былы галоўны энергетык, — таксама медаліст. Здавалася б, адышоўшы ад спраў, можна спакойна пагрузіцца ў хатнія клопаты. Але не, па-бацькоўску хварэе за родны калгас, ды што хаваць - у курсе ўсіх спраў: ведае, калі адсеялі збожжавыя, калі прыступяць да корманарыхтоўкі. Смяецца - пасада абавязвае:

- Я больш нідзе не працаваў, толькі ў гэтай гаспадарцы. Аляксандр Міхайлавіч як забраў мяне маладым спецыялістам, так і прайшлі з ім доўгі шлях. Многае адбывалася на маіх вачах. У 90-я, калі суседнія калгасы расхістваліся, ён сабраў нас усіх і сказаў, маўляў, хлопцы, ёсць два шляхі: або разабраць усё да апошняй шрубкі і разбегчыся, або аб'яднацца і працягнуць працу - і я вас не падвяду. Канешне, мы выбралі другое. І ён не падвёў. Сённяшні вынік - ураджаі, стабільнае фінансавае становішча, якое дазваляе развівацца, - заклад тых часоў.

Анатоль Церашкоў, з якім знаёмімся ў кабінеце старшыні Алега Лапацентава, у «Радзіме» няхай і не працаваў, але гаспадарку называе роднай. Былы кіраўнік калгаса імя Заслонава, да 1999 года начальнік Бялыніцкага райсельгасхарчу, Анатоль Васільевіч добра памятае стыль і фірменны почырк сельгаспрадпрыемства:

- Разам, разам - толькі так тут і працуюць. Спачатку «Радзіма» была маленькай гаспадаркай, потым разраслася да велічэзных маштабаў і ўсе гады кіравалася сапраўдным гаспадаром. Аляксандру Міхайлавічу прапаноўвалі шмат высокіх пасад, але ён заставаўся верны сваёй «Радзіме». Памятаю, як выйдзе на трыбуну - прыгажун, як цяпер кажуць, сэкс-сімвал. Ён нарадзіўся кіраўніком, а толькі потым ім стаў. Чуццё дазволіла сабраць выдатную каманду. Сённяшнія дысцыпліна і кадры - заслуга легендарнага кіраўніка.

Экскурс па-сапраўднаму

Алег Лапацентаў уводзіць заслужаных работнікаў у курс апошніх спраў - саджае ў машыну і вязе паказваць новую будоўлю, МТК «Трылесін». Комплекс, які належаў суседняй гаспадарцы, набылі ў лютым 2023-га. Цяпер там поўным ходам ідзе рамонт: рэканструююць існуючыя жывёлагадоўчыя памяшканні, будуюць новыя. Важны для гаспадаркі аб'ект плануюць адкрыць ужо гэтым летам. З цікавасцю аглядаючы будучы комплекс, Мікалай Капелюш заўважае:

- У нашай гаспадарцы аднымі з першых у раёне ўвялі ў дзеянне камп'ютарызаваныя даільныя залы. Спачатку на МТК «Усход», а потым і на астатніх аб'ектах. Гэта дазволіла аптымізаваць час працы даярак, значна аблегчыла іх працу. Новы комплекс, відаць, будзе абсталяваны па апошнім слове тэхнікі. А да будоўлі падыход заўсёды правільны - без каласальных выдаткаў, лёгка і акуратна.

Былы аператар па штучным абнасеньванні Аляксандр Міхайлаў, таксама заслужаны працаўнік «Радзімы», аналізуе дадзеныя:

- Калі сыходзіў на пенсію, гаспадарка прадавала дзяржаве 40 тон малака, цяпер - ужо 70. Малайцы, развіваецеся! Аляксандр Лапацентаў заўсёды ішоў наперадзе, бачыў далягляд. Калі спыніліся, разумеў: трэба ўключаць другую перадачу. Гаспадар! Ён любіў устаць рана і ўжо ў 4 раніцы аб'язджаў усю гаспадарку. Гэта не кантроль, а любоў да справы. Стыль працы ў калгасе застаўся ранейшым.

У памяці назаўжды

Калі ў кастрычніку 2021 года Алег Лапацентаў стаў кіраўніком сельгаспрадпрыемства, вопытныя калегі падказалі: бо бацька сабраў каманду, трэба дзейнічаць і яму. За аснову бацькоўскага ўпраўлення Алег Аляксандравіч узяў не толькі гэты наказ. Да гэтага часу захоўвае рукапісы Аляксандра Міхайлавіча, датаваныя жніўнем 2021 года: яго планы, карэкціроўкі, бачанне стратэгіі развіцця.

- Большасць думак бацькі аб тым, што трэба памяняць, ужо рэалізаваны, - заўважае Алег Аляксандравіч. - Містыка? Ці наўрад - паэтапная рэалізацыя яго задумак, погляды на якія ва ўсіх нас супадаюць. Ідзем з такім жа моцным калектывам, што быў і пры ім.

Дарэчы, менавіта калектыў прапанаваў рэалізаваць вельмі важны праект як даніну памяці нязменнаму кіраўніку «Радзімы» - усталяваць на Алеі Славы калгаса помнік Аляксандру Міхайлавічу. У працэсе яго вырабу высветлілася, што жыхары цэнтральнай сядзібы - Вішова, іншых вёсак на тэрыторыі калгаса, Бялыніцкага раёна і іншых рэгіёнаў хацелі б паўдзельнічаць у яго стварэнні. Для гэтых мэт і быў адкрыты асобны дабрачынны рахунак, на якім акумулююцца сродкі ініцыятыўных людзей - тых, хто ведаў і шанаваў легендарнага кіраўніка, без канца закаханага ў сваю «Радзіму».

СБ